25 jaar cabaretier, journalist én archeoloog!

Als klein kind had ik de droom archeoloog te worden. Wat later was ik ervan overtuigd dat ik als cabaretier door het leven zou gaan. Jaren spelen voor bijna lege zalen. En door volharding uiteindelijk shinen in een uitverkocht Carré. Zo zou het lopen! Toen ik mezelf een beetje beter leerde kennen realiseerde ik me dat ik een betere onderzoeker en schrijver ben, dan een podiumbeest. Dus werd me zo rond de pubertijd duidelijk dat ik journalist zou worden.
Het werd, jawel, organisatieadviseur. En dat vanaf dag één in mijn werkzame leven. Dus ik leg al 25 jaar op verjaardagsfeestjes uit wat ik dan precies doe iedere dag.

Tijd voor een blog met een paar reflecties op 25 jaar in het adviesvak, als organisatieadviseur voor de publieke sector.

Verwonderingen als junior adviseur

Als 22 jarig (junior) adviseurtje (nu niet meteen uitrekenen hoe jong ik ben!) stapte ik over de drempel bij BDO Advisory. Al snel werd mijn passie voor de lokale overheid en voor de rol van “helper” bij complexe vraagstukken aangewakkerd. Zeven jaren mocht ik het vak van adviseur en mijn kennis van de publieke sector daar ontdekken en verrijken. Ik leerde – met het ANWB-stratenboek en een Nokia 3210 als beste vrienden – iedere uithoek van Nederland kennen. Vaak met zweethandjes, op of over het randje van de comfortzone, maakte ik kennis met vele relaties en hun voor mij soms onbegrijpelijke vraagstukken. Maar vastberaden was ik om het vak te doorgronden in al haar facetten. In die jaren werd ‘modelmatig en analytisch denken’ me met de paplepel ingeslagen. Vraagstukken benaderen vanuit een vooraf bedacht of bestaand denkraam. Bevindingen uitvragen en ordenen naar dat model. En niet alleen optekenen wat ‘we hebben gevonden’ maar ook zeggen ‘wat wij ervan vinden’, als basis voor conclusies en advies. Van abracadabra werden het uiteindelijk belangrijke basislessen voor de verdere ontwikkeling van mij als adviseur en voor de ‘kleur’ van mijn huidige bureau. ‘Niet opschrijven wat de klant zegt en vindt, maar opschrijven wat wij vinden.’ en ‘Adviseren met rechte rug, zonder olifant in de porseleinkast te zijn.’ Het zijn mijn oneliners waarvan inmiddels mijn collega’s bij & Van de Laar soms zweethandjes krijgen, of een glimlach als ik het voor de derde keer in een week zeg.

Ontwikkelen op inhoud, relatie en proces

Na mijn BDO-tijd volgden nog jaren als (senior) adviseur lokale overheid bij PwC Advisory. Jaren die me ‘hard’ maakten in alle facetten van het vak en de basis vormden onder mijn ondernemerschap. Jaren die mij vormden als mens en professional. Jaren waarin ik doorleefde dat het succes van de adviseur wordt bepaald door de juiste balans tussen stevige inhoudelijke bagage, investeren in de relatie en oog voor en interventies in het proces. Ik voegde in deze jaren nog enkele oneliners en (natuurlijk Engelse) termen toe aan mijn vocabulaire, zoals trusted advisor, thought leadership en trust the proces. ‘Het leven van de adviseur gaat over… asfalt’, werd er ook één voor op een tegeltje.

PwC werd de omgeving waarin ik diepgaande kennis opdeed van governancemodellen, organisatiestructuren, sturingsconcepten, bekostigings- en personele vraagstukken van gemeenten en samenwerkingsverbanden. Ik leerde er de werking en complexiteit van het politiek-bestuurlijk-ambtelijk samenspel. En de commerciële kant ging onlosmakelijk onderdeel vormen van mijn rol als adviseur: herkent en erkent worden op míjn thema was het devies. En míjn thema werd samenwerking en fusie van gemeenten. In die jaren nam ik dan ook de ruimte om in de avonduren promotieonderzoek te doen naar het succes en falen van intergemeentelijke samenwerking.

Met leuke en slimme mensen mocht ik dagelijks werken aan de mooiste opdrachten voor de mooiste (en grote) steden om onze overheid een beetje beter te maken. Ook de ski-trips waren legendarisch en onvergetelijk. Al was het maar omdat ik er rond 2009 bijna een jaar op en af vanaf lag, omdat ik tijdens een van die uitjes op mijn hoofd viel (in een tijd… tja, 25 jaar hè… waarin een helm nog uitzondering was op de piste). Het was ook die periode waarin ik vader werd van een eerste maar destijds (het gaat weer prima!) erg zieke zoon… Het was de spreekwoordelijke druppel, waarop ik besloot om m’n hart te gaan volgen: mijn bagage als adviseur gaan combineren met ondernemerschap!

De stap naar ondernemerschap

April 2010 werd die keuze werkelijkheid. Geen stap naar zelfstandigheid, maar een stap naar samen met leuke, inspirerende, creatieve, ondernemende en slimme jonge mensen bouwen aan een boutique adviesbureau voor de publieke sector. Een bureau dat met persoonlijke betrokkenheid bij onze relaties en ‘een rechte rug’ in onze advisering écht impact maakt op de strategische en organisatievraagstukken van onze relaties. Door onze hersens te kraken (denken) en onze handen uit de mouwen te steken (doen). In projectteams van jonge talenten en ervaren rotten. Dat was het doel…

…en nu bijna 15 jaar later is & Van de Laar | Denkers en doeners voor de publieke sector het bureau waaraan ik met nog steeds een onaflatende passie en energie iedere dag bouw. Samen met inmiddels bijna 20 collega’s in dienst, met energieke zelfstandigen in onze flexibele schil, met Hind Darid en Irene Kruijssen als mede-partners en dankzij onze vele trouwe relaties. Sinds 2017 heb ik daar het bureau GNGMKRS naast ontwikkeld, waarmee we oplossingen bieden aan onze relaties voor tijdelijke invulling van directie-, management- en strategische functies.

Met passie werken aan groeiambities

Persoonlijk ben ik inmiddels 100-en onderzoeks-, advies- en procesbegeleidingsopdrachten verder. Zijn er weinig gemeentehuizen in Nederland die ik niet van binnen heb gezien. Mag ik gelukkig nog steeds op nieuwe plekken komen en andere mensen ontmoeten. Ben ik er, als projectleider herindelingen en eigenaar van kennisplatform Herindeling.nl mede debet aan dat Nederland sinds de start van mijn carrière 198 gemeenten minder telt. Mocht ik vele samenwerkingsverbanden mee helpen opzetten, door ontwikkelen en inmiddels weer ontvlechten. En help ik nog dagelijks gemeentebesturen en directies om hun organisatie, teams en mensen in balans te houden met wat de omgeving van hen vraagt. En nee… het verveelt geen dag. Want ieder vraagstuk blijft uniek en vraagt om een eigen oplossing die past op de lokale context en in het tijdgewricht waarin we verkeren. Dus ik ga nog wel een paar jaar mee, om vorm te geven aan mijn groeiambities voor de komende jaren qua ondernemerschap om onze publieke sector iedere dag een beetje beter te maken. En ja, 25 jaar in dit vak heeft ook vele grappige en ontroerende anekdotes opgeleverd en vele lessen over hoe het adviesvak goed uit te oefenen. Wie weet teken ik ze op een rustig moment nog eens op.

In 2025 sta ik voor een volgend jubileum en gaan we met & Van de Laar 15 jaar ‘impact maken op morgen’ mét en voor onze relaties vieren. Want terugblikken in dit blog is even mooi, maar vooruitkijken tijdens ons jubileumjaar 2025 met onze relaties blijft het allerleukste.

Dank aan alle reisgenoten

Op deze plaats wil ik dankjewel zeggen tegen iedereen die ik op mijn reis in het adviesvak de voorbije 25 jaar mocht ontmoeten. Jullie maakten mijn reis mooier of zorgden voor momenten van reflectie, waardoor ik een betere versie van mezelf kon worden. Dankzij jullie heb ik deze intense reis als een cadeau beleefd en reis ik hopelijk nog jaren verder in de rol van adviseur en ondernemer in de publieke sector. Zonder de eindbestemming nu al te kennen. Het adviesvak heeft voor mij alles in zich wat ik ooit wilde worden: ik mag als een archeoloog dagelijks historie doorgronden, om iets over de toekomst te kunnen zeggen. Ik mag als onderzoeksjournalist complexe puzzels oplossen, patronen blootleggen en zo mensen aan het denken zetten, door met prachtige persoonlijkheden te spreken, door me te verdiepen in theorie en praktijk en door verhalen op te tekenen. En als cabaretier mag ik spelen met de kracht van het geschreven en gesproken woord en bestijg ik inmiddels toch vaak (met minder grappige verhalen) dat podium in bijna lege en volle zalen. Na heeeeel veeeeeel oefenen vormen die optredens een steeds geliefder onderdeel van mijn vak.

Dank en tot snel ziens!

Stan Van de Laar

Oprichter en Managing Partner

& Van de Laar en GNGMKRS