De veranderende publieke organisatie

Reflectie op inspiratiesessie 13 oktober 2023

Op vrijdag 13 oktober was (em.) hoogleraar Change and Implementation Thijs Homan de inspirator op de kennissessie voor onze adviseurs en relaties. Thema: “hoe veranderen in publieke organisaties gaat”, in plaats van over “hoe veranderen moet”.

Een kleine greep uit de boodschap van Thijs:

• gemeenten veranderen toch sterk, ondanks de formele verandertrajecten op basis van veranderplannen, businesscases, etc.;

• gemeenten kennen gemiddeld 20-25 verandertrajecten parallel. Veel formele (planmatige) veranderprocessen behalen niet het geplande doel;

• veranderen is (onafhankelijk van het succes van de verandering!) noodzakelijk omwille van externe legitimiteit: het pacificeren van de buitenwacht;

• verandermanagent draagt bij aan externe legitimatie, door “ontkoppeling”: tegen de buitenwereld zeggen we “a”, maar we blijven “b” doen. Ook binnen organisaties (tussen afdelingen, teams en mensen) is veel sprake van ontkoppeling;

• de kracht zit in informele verandertrajecten: veranderfonteintjes: kleine doelen, laag in organisatie, innovaties, ideeën, onder de radar (geen sponsor in management, want geeft afhankelijkheid);

• als je carrière wilt maken kom je op de radar, als je iets wilt bereiken dan blijf je onder de radar;

• de impact van je verandertrajecten hangt samen met je positie op de “machtszee”. En die zee is continue in beweging door externe (wetgeving, maatschappelijke opgaven, etc.) en interne (budget, bestuurlijke ambitie, lobby, etc.) invloeden;

• de juiste actuele “kreten”/ taal (opgavegericht, zelforganisatie, samenspel, nieuwe bestuurscultuur, toekomstbestendig, integraal) gebruiken geeft een “licence to act”. Essentieel om mee te kunnen spelen op de machtszee;

• gemeenten reageren met verandertrajecten vooral op de resultaten van de “kreet-concurrentie” – waarin de kennisindustrie: universiteiten en adviesbureaus een belangrijke rol spelen – en niet zozeer op hun omgeving.